Αυτοδιοίκηση στην υπηρεσία του Μνημονίου ή των πολιτών;

Της Ολγας Γεροβασίλη*
Ενας λαϊκός θεσμός με ισχυρή παράδοση, όπως η Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπου θα έπρεπε να ανθούν η συμμετοχή και η δημοκρατία, αφού στραγγαλίστηκε από τις μνημονιακές πολιτικές, κατέστη ένας βραχίονας του κρατικού μηχανισμού. Γιατί οι ΟΤΑ, ως όπλο των «κάτω», έπρεπε οπωσδήποτε να αποδυναμωθούν. Ετσι, ξεκίνησε μια συστηματική απόπειρα αποδόμησής τους τόσο στο ηθικό επίπεδο, μέσω του πελατειακού συστήματος και της διαφθοράς, όσο και στο θεσμικό επίπεδο μέσω του «Καλλικράτη» και στο λειτουργικό επίπεδο, αρχικά μέσω της παρακράτησης πόρων, εν συνεχεία μέσω της αναντιστοιχίας πόρων και αρμοδιοτήτων και εσχάτως μέσω των τεράστιων περικοπών. Κι αφού «σάπισαν», ήρθαν το Μνημόνιο και οι Φούχτελ να τους «εξυγιάνουν» με τρόπο αποικιοκρατικό και αφυδατωμένο από τη δημοκρατική τους ουσία αλλά και από την οικονομική τους δυνατότητα. Τα ελάχιστα διαθέσιμα που απέμειναν ελέγχονται, τώρα, από το νεοσύστατο «Οικονομικό Παρατηρητήριο» Αυτοδιοίκησης και την τρόικα, περιορίζοντας σημαντικά και τις αρμοδιότητές τους, όπως τους σχολικούς φύλακες, τη δημοτική αστυνομία, την καθαριότητα και ανακύκλωση, που περνούν στους «εθνικούς εργολάβους».

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει καταστεί, φανερά πλέον, ένας ιμάντας μεταβίβασης της κεντρικής εξουσίας στην περιφέρεια, αναπαράγοντας την κεντρική γραφειοκρατία και τη διαφθορά στο τοπικό επίπεδο. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πόροι του ΕΣΠΑ κατευθύνονται σε αντιπαραγωγικές δραστηριότητες που σχεδιάζονται στο πλαίσιο αναπαραγωγής του πελατειακού κράτους, κυρίως εκτός των οργάνων της Αυτοδιοίκησης. Επίσης, οι δομές αλληλεγγύης λειτουργούν τυπικά με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις. Κι αυτό γιατί η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν απευθύνεται, πια, άμεσα στους πολίτες, ούτε στη συνείδηση της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης και του συνανήκειν, δηλαδή στην τοπική ταυτότητα, αντίθετα επιχειρεί να τους χειραγωγήσει, απομονώνοντάς τους σε μια θλιβερή ατομικότητα που καταλήγει στην αποπολιτικοποίηση, στην περαιτέρω διείσδυση των πελατειακών σχέσεων και στην «αποκεντρωμένη διαφθορά».

Με αυτά τα δεδομένα και ενόψει των εκλογών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι άνθρωποι που θα επιλεγούν να την υπηρετήσουν σ' αυτή την κρίσιμη οικονομική και πολιτική συγκυρία οφείλουν να παρέχουν τα εχέγγυα επιστροφής του θεσμού στις λαϊκές του αναφορές, τότε που αποτελούσε το αντίβαρο στις αδικίες του κεντρικού πολιτικού συστήματος. Η Αυτοδιοίκηση πρέπει να ξαναγίνει ο αμεσοδημοκρατικός εκείνος θεσμός που θα οργανώνει τις τοπικές και περιφερειακές συλλογικότητες, την αντίστασή τους και τους αγώνες τους στα πεδία της ανάπτυξης, της οικολογίας, της αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς. Υπ' αυτή την οπτική, το δίλημμα των εκλογών για τους ΟΤΑ τον προσεχή Μάιο είναι αν θέλουμε μια Αυτοδιοίκηση χωρίς πόρους και αρμοδιότητες, που θα υπακούει στην πολιτική του Μνημονίου, της λιτότητας και της ανθρωπιστικής καταστροφής, ή αν επιθυμούμε μια Αυτοδιοίκηση των πολιτών, που θα ανατρέψει το Μνημόνιο και τις ολέθριες συνέπειές του, διαμορφώνοντας, συγχρόνως, τη συλλογική αντίσταση απέναντι στους νεοαποικιοκράτες δανειστές και τους εγχώριους υποστηρικτές τους.

Είναι εμφανές ότι εμείς επιλέγουμε αποφασιστικά και κατηγορηματικά τη δεύτερη πλευρά του διλήμματος. Οι πόλεις και τα χωριά μας αντιμετωπίζουν πολλά και σύνθετα, παλιά και νέα προβλήματα. Βέβαια, τα τοπικά προβλήματα δεν είναι αποκλειστικά τοπικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το πρόβλημα που προέκυψε με την αιθαλομίχλη. Η εμμονή της κυβέρνησης να διατηρεί στα ύψη (λόγω φορολογίας) την τιμή του πετρελαίου θέρμανσης οδηγεί τους πολίτες σε ανορθόδοξους τρόπους θέρμανσης που επιβαρύνουν υπέρμετρα το περιβάλλον και θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους. Τα προβλήματα δεν είναι μόνο ελληνικά ή ευρωπαϊκά, είναι παγκόσμια. Δικιά μας ευθύνη είναι να βρούμε στο τοπικό επίπεδο τις νησίδες ανάπτυξης και ανθρωπιάς που θα μας επιτρέψουν να αλλάξουμε τις συνθήκες κι έτσι να γίνουμε κίνητρο και δύναμη για πολύ περισσότερους απ' όσους άμεσα επηρεάζονται από την πολιτική και τη δράση μας.

Εξάλλου, οι άνθρωποι, ανυπεράσπιστοι μπροστά στην παγκόσμια οικονομική δίνη, κρατιούνται πιο σφιχτά από τους εαυτούς τους, δηλαδή από το τοπικό, εκεί όπου έμαθαν να βρίσκουν την ταυτότητά τους και τα νοήματα της ζωής τους. Γι' αυτό και η πολιτική μας θα έχει ως επίκεντρο την τοπικότητα, συνδυάζοντάς την με το υπερτοπικό και κάνοντας όσο πιο ανώδυνες γίνεται τις οδύνες της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, μέχρι την πλήρη εξάλειψή της. Γιατί, ναι, ο άνθρωπος ματώνει, αλλά με εφαλτήριο τις πληγές του, τη συνειδητοποίηση των αιτιών τους και τη συλλογικά οργανωμένη δημιουργική αντίστασή του, μπορεί και πρέπει να οραματίζεται και να χτίζει τα γερά θεμέλια ενός νέου κόσμου.

...............................................
* Βουλευτής Αρτας ΣΥΡΙΖΑ και υποψήφια περιφερειάρχης Ηπείρου